Co łączy Podkarpacki Bank Spółdzielczy w Sanoku, Bank Spółdzielczy w Przemkowie, Idea Bank, oraz Getin Noble Bank

Otóż, łączy ich fakt złej kondycji finansowej i z tym związane, zastosowanie w stosunku do ww. banków przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), przymusowego umorzenia wyemitowanych obligacji własnych banku, a zakupionych (objętych) przez osoby fizyczne, a wydawać by się mogło bezpiecznego tzw. papieru wartościowego.

Niestety, w wyniku właśnie przymusowego umorzenia przez BFG, dochodzi do strat właścicieli takich obligacji (papierów wartościowych), które wynoszą wówczas 100% ich wartości, choć to nie te osoby przyczyniły się do złej kondycji tych banków.

Powstała wątpliwość, czy podatnicy którzy nabyli wcześniej takie obligacje, z uwagi na powyższe (przymusowe umorzenie), mogą zaliczyć tak poniesioną stratę (100%), do swoich kosztów podatkowych? Jak bowiem wiadomo, stratę z nabytych akcji oraz analogicznie obligacji, można co do zasady rozliczyć przy ich zbyciu, co wynika z art. 23 ust 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podatnik, właściciel wspomnianych obligacji (przymusowo umorzonych przez BFG), chciał właśnie skorzystać z tego ww. przepisu, ale organ podatkowy oraz sądy administracyjne to zakwestionowały.

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w wyroku z dnia 12 października 2023 r. (sygn. II FSK 407/21), zgodził się z organem podatkowym i WSA oraz podzielił przy tym stanowisko zajęte w podobnej sprawie przez NSA z 14 września 2022 (sygn. II FSK 402/22), wskazując, że ustawodawca nie przewidział możliwości rozliczenia straty z tytułu przymusowego umorzenia obligacji. Wskazuje się przy w tym orzecznictwie, że wynika to z wykładni językowej treści art. 23 ust 1 pkt 38 oraz art. 30b ust 2 pkt 1 ustawy o PIT.

NSA wskazują, że osoba, której przymusowo umorzono obligacje, nie może zaliczyć wydatku na ich nabycie do kosztów podatkowych, bo przymusowe umorzenie obligacji nie jest ich zbyciem, a takie działanie nie powoduje powstania u nich przychodu podatkowego. Koszty nabycia obligacji wg NSA, można rozliczyć dopiero w momencie zbycia obligacji, co w przypadku ich przymusowego umorzenia nie zachodzi, tak jak nie dochodzi wówczas do powstania przychodu.

Powyższe oznacza dla wszystkich podatników, którzy znaleźli się w takiej ww. sytuacji (umorzenia przymusowego posiadanych obligacji bankowych), że nie skompensują poniesionej z tego tytułu straty finansowej z zyskiem z innych transakcji kapitałowych.